قوانین و استانداردهای نصب آسانسور در ایران

آنچه سازندگان و مدیران پروژه باید بدانند

نصب آسانسور در پروژه‌های ساختمانی تنها یک انتخاب لوکس نیست؛ بلکه مطابق قوانین کشور، یک الزام فنی و ایمنی است. رعایت استانداردهای رسمی و الزامات قانونی در نصب آسانسور، نه تنها تضمین‌کننده‌ی امنیت و بهره‌وری است، بلکه از نظر حقوقی و بیمه‌ای نیز اهمیت حیاتی دارد.

در این مقاله، مروری جامع داریم بر مهم‌ترین قوانین، آیین‌نامه‌ها و استانداردهایی که در نصب آسانسور در ایران باید رعایت شوند.

✅ ۱. الزام اخذ گواهی استاندارد اجباری

بر اساس مقررات سازمان ملی استاندارد ایران، کلیه آسانسورهای منصوبه در ساختمان‌های جدید یا بازسازی‌شده، ملزم به اخذ گواهی استاندارد آسانسور هستند.

بدون این گواهی:

• پایان‌کار ساختمان صادر نمی‌شود.
• بیمه مسئولیت مدنی بی‌اثر خواهد بود.
• مالک ساختمان مسئول حوادث احتمالی خواهد بود.

🔍 مرجع صادرکننده: شرکت‌های بازرسی مورد تأیید سازمان ملی استاندارد

📁 مستند رسمی: استاندارد ملی ایران ۱-۶۳۰۳ (بازرسی ادواری و اولیه آسانسور)

✅ ۲. استاندارد ملی ایران ۶۳۰۳ (ویرایش‌های ۱۳۹۹ و بعد)

این استاندارد که برگرفته از استاندارد اروپایی EN-81-20 و EN-81-50 است، چارچوب فنی اصلی نصب آسانسور در ایران محسوب می‌شود.

موارد کلیدی در ۶۳۰۳:

• مشخصات چاه و موتورخانه
• سیستم ترمز اضطراری
• درب طبقات و سنسور ایمنی
• سیستم نجات اضطراری در قطع برق
• ظرفیت مجاز و سرعت مجاز
• ایمنی سیم‌بکسل، وزنه تعادل، و کنترل سقوط

🔧 توجه: شرکت نصب‌کننده باید تمام قطعات را با مستندات CE یا تأییدیه رسمی ارائه دهد.

✅ ۳. مطابقت با مبحث ۱۵ مقررات ملی ساختمان

مبحث پانزدهم مقررات ملی ساختمان با عنوان «آسانسورها و پلکان‌های برقی» به‌طور ویژه به موارد زیر می‌پردازد:

• جانمایی و طراحی فضاهای نصب
• تهویه، روشنایی، آکوستیک چاه آسانسور
• ایمنی در برابر آتش‌سوزی
• الزام فاصله‌گذاری ایمن در طبقات
• الزامات مربوط به ساختمان‌های بلندمرتبه
• تناسب تعداد آسانسورها با متراژ و جمعیت ساکن

🏗️ این مبحث برای طراحان، مهندسین محاسب و ناظر اهمیت حیاتی دارد.

✅ ۴. قوانین شهرداری‌ها و سازمان نظام مهندسی

شهرداری‌ها معمولاً پایان‌کار ساختمان را منوط به ارائه:

• گواهی استاندارد آسانسور
• گزارش تأییدیه ناظر مکانیک
• نقشه جانمایی و تأیید طراحی آسانسور

می‌کنند.

در ساختمان‌های عمومی یا پرتردد، معمولاً وجود حداقل یک آسانسور برقی کششی با سیستم نجات اضطراری الزامی است.

✅ ۵. الزامات وزارت صنعت و معدن برای واردات و تولید قطعات

تمام قطعات وارداتی یا تولیدی که در نصب آسانسور استفاده می‌شوند، باید:

• دارای گواهی CE یا استاندارد معتبر بین‌المللی باشند.
• از طریق شرکت‌های دارای مجوز رسمی وزارت صمت وارد یا تولید شده باشند.

📌 برندهای متفرقه یا بدون شناسنامه، حتی اگر ارزان‌تر باشند، در بازرسی نهایی مردود خواهند شد.

✅ ۶. قانون بیمه مسئولیت آسانسور

طبق الزامات بیمه مرکزی:

• برای دریافت بیمه مسئولیت مدنی آسانسور، گواهی استاندارد و قرارداد سرویس و نگهداری معتبر الزامی است.
• در صورت بروز حادثه، اگر آسانسور فاقد گواهی معتبر یا سرویس منظم باشد، شرکت بیمه خسارت را پرداخت نخواهد کرد.

✅ ۷. بازرسی‌های دوره‌ای (ادوار بازرسی پس از نصب)

هر آسانسور باید سالانه یک‌بار توسط شرکت‌های بازرسی دارای مجوز، مورد بررسی قرار گیرد و گواهی سلامت مجدد صادر شود.

این بازرسی شامل موارد زیر است:

• تست ترمز اضطراری
• بررسی سنسورها و سیستم ایمنی
• عملکرد موتور، تابلو فرمان و درب‌ها
• سنجش ارتعاش، صدا و پارامترهای کیفی

جمع‌بندی:

نصب آسانسور، تنها یک خرید نیست؛ یک مسئولیت فنی و حقوقی جدی است.

با رعایت کامل قوانین و استانداردها، نه‌تنها از ایمنی ساکنان و مشتریان محافظت می‌کنید، بلکه از منظر حقوقی، عمرانی و بیمه‌ای نیز ساختمان‌تان را در مسیر قانونی قرار می‌دهید.

روآکس، با تجربه مهندسی، تعهد به استاندارد و تیم اجرایی مجرب، شما را از طراحی تا اخذ گواهی و خدمات پس از نصب همراهی می‌کند.

📞 برای دریافت مشاوره رایگان در خصوص انتخاب آسانسور، بازرسی استاندارد یا آموزش مدیران ساختمان، همین حالا با ما تماس بگیرید.